1. Giriş: SRC Belgesinin Teknik Dayanağı
SRC Belgesi, Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde, ticari amaçlı motorlu taşıt kullanan şoförlerin alması zorunlu olan mesleki yeterlilik belgesidir. Yasal temel; 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak yürürlüğe giren Karayolu Taşıma Yönetmeliği’dir. Bu belge Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kurumlar aracılığıyla verilmektedir.
SRC belgesi çeşitleri, araç türüne ve taşıma faaliyetinin niteliğine göre ayrılır. Teknik açıdan her belge tipi, farklı eğitim modülleri, sınav yapıları ve başvuru prosedürleri içerir.
ÜCRETSİZ DANIŞMANLIK HİZMETİ İÇİN : 0530 114 84 23
2. SRC Belgesi Türleri ve Teknik Gereklilikleri
2.1. SRC 1 Belgesi (Uluslararası Yolcu Taşımacılığı)
- Kapsam: Yolcu taşıyan otobüs, minibüs gibi araçlarla uluslararası taşımacılık yapan sürücüler.
- Eğitim Süresi: Toplam 40 saat; 25 saat teorik, 15 saat uygulamalı eğitim.
- Eğitim Modülleri:
- Taşımacılık Mevzuatı (Ulaştırma Sözleşmeleri, CMR Konvansiyonu)
- Uluslararası Güzergâh Planlaması
- Yolcu Hakları ve Sigorta İşlemleri
- Araç Teknik Donanımı ve Yol Emniyeti
- Gerekli Belgeler: Psikoteknik raporu, sağlık raporu, adli sicil belgesi, en az ilkokul mezuniyet diploması.
2.2. SRC 2 Belgesi (Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı)
- Kapsam: Türkiye sınırları içinde ticari yolcu taşımacılığı.
- Eğitim Süresi: 36 saat; 24 saat teorik, 12 saat uygulamalı.
- Eğitim Modülleri:
- Karayolu Trafik Güvenliği
- Yolcu Taşımacılığı Teknikleri
- Acil Durum Müdahale Protokolleri
- Etkili Sürüş Teknikleri
- Not: SRC 2 belgesi olan kişi, aynı zamanda SRC 4 belgesi almak zorunda değildir. Ancak SRC 1 almak isteyen bir kişi öncelikle SRC 2’ye sahip olmalıdır.
2.3. SRC 3 Belgesi (Uluslararası Yük ve Eşya Taşımacılığı)
- Kapsam: Kamyon, çekici ve benzeri araçlarla uluslararası yük taşımacılığı.
- Eğitim Süresi: 44 saat; 30 saat teorik, 14 saat uygulamalı.
- Eğitim Modülleri:
- Uluslararası Taşımacılık Mevzuatı
- Gümrük İşlemleri ve TIR Karnesi
- CMR Sözleşmesi ve Uluslararası Sigortacılık
- Yük Güvenliği, Sınıflandırma ve Etiketleme
- Takograf Kullanımı ve Sürücü Dinlenme Süreleri (AETR)
2.4. SRC 4 Belgesi (Yurtiçi Yük ve Eşya Taşımacılığı)
- Kapsam: Yurtiçinde ticari amaçla yük taşıyan sürücüler (kamyon, kamyonet, tır vb.)
- Eğitim Süresi: 36 saat; 24 saat teorik, 12 saat uygulamalı.
- Eğitim Modülleri:
- Yük Dağılımı ve Yükleme Teknikleri
- Araç Kapasitesi, Dingil Ağırlığı ve Yasal Limitler
- Bozulabilir Gıda ve Tehlikeli Madde Taşıma Kuralları
- Taşıma Sözleşmeleri ve Fatura Süreçleri
3. Teknik Eğitim İçeriği ve Değerlendirme Sistemi
3.1. Eğitim Yönetimi
Eğitimler, U-ETDS sistemine entegre şekilde Ulaştırma Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kurumlarca yapılır. Her eğitmen, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın tanımladığı eğitimci sertifikasına sahip olmak zorundadır.
3.2. Uygulamalı Eğitim Detayları
- Simülasyon Tabanlı Sürüş Eğitimi: Teorik bilgilerin pratiğe dökülmesi için gelişmiş sürüş simülatörleri kullanılmaktadır.
- Araç Üzerinde Eğitim: Sürüş öncesi kontroller (lastik, fren sistemi, ışıklar), yük sabitleme ekipmanlarının kullanımı, takograf ayarları.
- Emniyet ve Müdahale Protokolleri: Kaza sonrası müdahale zinciri, yolcu/yük tahliyesi, acil durumlarda aracı güvenli konuma alma.
3.3. Sınav Sistemi
- Teorik Sınav: Çoktan seçmeli test, 40 soru, 70 puan ve üzeri başarı.
- Uygulamalı Sınav: Gerçek veya simülatif sürüş senaryoları. Takograf ayarları, yük dengesi kontrolleri gibi teknik testler uygulanır.
- Sınav Ortamı: Elektronik gözetim sistemleri ile izlenir. Kopya tespiti halinde sınav geçersiz sayılır.
4. Belgelendirme Süreci ve Yasal Dayanaklar
4.1. Yasal Mevzuat
- Karayolu Taşıma Kanunu (4925)
- Karayolu Taşıma Yönetmeliği (Resmî Gazete: 08.01.2018, Sayı: 30295)
- Mesleki Yeterlilik Kurumu ve Ulaştırma Bakanlığı Yetki Kriterleri
- ADR (Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınmasına İlişkin Avrupa Anlaşması) – SRC5 kapsamında ayrıca değerlendirilir.
4.2. Belge Geçerlilik Süresi ve Yenileme
- Belge süresizdir; ancak her 5 yılda bir sağlık ve psikoteknik yenilemesi zorunludur.
- Psikoteknik değerlendirme, görsel dikkat, refleks, muhakeme ve stres altında karar verme becerilerini ölçer.
5. SRC Belgesi ve Elektronik Sistem Entegrasyonları
5.1. U-ETDS (Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetim Sistemi)
SRC belgeli sürücüler için tüm sefer bilgileri ve taşıma operasyonları U-ETDS sistemine anlık olarak yüklenmek zorundadır. Bu sistemle;
- Araç, sürücü ve sefer bilgileri,
- Yolcu listesi veya yük detayları,
- Sefer başlangıç ve bitiş saatleri izlenebilir.
6. Teknik Eksiklikler ve Denetim Mekanizmaları
6.1. Karayolu Denetimleri
SRC belgesi, yol denetimlerinde ilk kontrol edilen belgeler arasındadır. Teknik olarak eksik belge tespiti halinde:
- İlk ihlal: İdari para cezası,
- Tekrarı: Mesleki faaliyetten men veya taşıma yetki belgesi iptaliyle sonuçlanır.
6.2. Eğitim Kurumu Denetimleri
- Eğitmen yeterlilik belgeleri
- Eğitim materyal içeriği
- Katılım çizelgeleri
- Simülasyon cihazlarının bakım ve kalibrasyon kayıtları
Bu kalemler yılda en az bir kez denetime tabidir.
7. SRC Belgesi ve Tehlikeli Madde Taşımacılığı (SRC 5)
SRC 5, ADR kapsamında yapılan taşımalarda gereklidir. Teknik detaylar:
- ADR sınıflandırmaları (sınıf 1-9 arası tehlikeli madde grupları)
- UN numarası ile madde tanımı
- Taşıma kategorileri ve ambalajlama kodları
- Tehlike etiketleri, turuncu plaka sistemleri
- Sızıntı, patlama, yangın gibi durumlarda müdahale teknikleri
SRC5 eğitimi, yalnızca ADR eğitimi verme yetkisine sahip kurumlarda ve özel ADR eğitmenleri eşliğinde gerçekleştirilir.
8. Sonuç: Mesleki Yeterliliğin Teknik Boyutu
SRC Belgesi, sadece formalite bir evrak değil, bir sürücünün ulusal ve uluslararası karayolu taşımacılığı faaliyetlerinde teknik yeterliliğini belgeleyen kapsamlı bir sistemdir. Eğitim modüllerinden dijital sistem entegrasyonuna, araç teknik denetimlerinden yasal prosedürlere kadar birçok teknik boyutu vardır.
Uygulamada, bu belgenin geçerliliği yalnızca sahip olunmasına değil; sürücünün belge kapsamında belirlenen teknik ve yasal yükümlülükleri eksiksiz yerine getirmesine bağlıdır.
SRC Belgesinin Önemi
SRC belgesi, taşımacılık sektöründe faaliyet gösterenlerin iş güvenliği, yolcu/yük taşımacılığı ve trafik kurallarına uyum sağlama açısından büyük bir öneme sahiptir. İşte SRC belgesinin taşıdığı bazı önemli avantajlar:
- Yasal Zorunluluk: Türkiye’deki taşımacılık sektöründe faaliyet göstermek isteyen herkesin belirli bir SRC belgesine sahip olması gerekmektedir. Bu belge, sektördeki yasal gerekliliklerin yerine getirilmesini sağlar.
- Güvenli Taşımacılık: Bu belge şoförlerin ve taşımacılık sektöründeki diğer çalışanların güvenli bir şekilde taşımacılık yapmalarını sağlar. Eğitimler, iş güvenliği ve trafik kurallarına uyum konusunda önemli bilgiler sunar.
- Profesyonellik: SRC belgesine sahip kişiler, mesleklerinde daha profesyonel bir kimlik kazanır. Bu, hem iş bulma açısından hem de kariyer gelişimi açısından önemlidir.
- Yüksek Kalite Standartları: SRC belgesi, taşımacılık sektöründe yüksek kalite standartlarının sağlanmasını mümkün kılar. Hem yolcular hem de yükler daha güvenli bir şekilde taşınır.
SRC Belgesinin Faydaları
SRC belgesi, sadece yasal gereklilikleri yerine getiren bir belge olmanın ötesinde, birçok avantaj sağlar. Bu avantajlar şunlardır:
- Yasal Uyumluluk: Taşımacılık sektöründe çalışan kişilerin, yasal gereklilikleri yerine getirmesi için SRC belgesi zorunludur. Bu belgeyi almadan taşımacılık yapmak yasal olarak mümkün değildir.
- İş Güvenliği: Belge sahipleri, taşıma işlemlerini güvenli bir şekilde yapabilmek için gerekli tüm bilgiye sahip olurlar. Bu, kazaların ve istenmeyen durumların önüne geçilmesini sağlar.
- Kariyer Fırsatları: Bu belge taşımacılık sektöründe iş bulma şansını arttırır. Şoförler ve taşımacılar için bu belge, mesleki gelişim açısından önemli bir adımdır.
- Rekabet Avantajı: SRC belgesine sahip olmak, sektördeki diğer profesyonellere göre bir adım önde olmanızı sağlar. Bu, özellikle taşımacılık şirketleri için büyük bir avantajdır.
Sonuç
SRC belgesi, taşımacılık sektöründe faaliyet göstermek isteyen herkes için olmazsa olmaz bir belgedir. Hem şoförler hem de taşımacılık firmaları, bu belgeyi alarak yasal gereklilikleri yerine getirebilir ve sektörün güvenliğini artırabilir. Ayrıca bu belge kariyer fırsatları, profesyonellik ve iş güvenliği açısından da büyük bir öneme sahiptir. Taşımacılık sektöründe çalışan herkesin SRC belgesine sahip olması, hem bireysel hem de sektörel düzeyde büyük faydalar sağlar.
Src belgesinin yanı sıra her şoförün düzenli aralıklar psikoteknik testten geçmesi zorunludur. detaylı bilgi için psikoteknik raporu sayfamızı ziyaret ederek bilgi alabilirisiniz
Src belgesi sınıfları hakkında detaylı bilgiyi bulabileceğiniz aşağıdaki sayfalarımızı inceleyiniz.