• 0 530 114 84 23
  • info@k2yetkibelgesi.com.tr

© 2025 Yılmaz Danışmanlık

Yetki Belgeleri - Kalite Yönetim Sistemleri

İçindekiler

1. Bölüm – COC Uygunluk Belgeleri Giriş ve Genel Tanımlar

1.1. COC Belgesi Nedir?

COC (Certificate of Conformity – Uygunluk Sertifikası), uluslararası ticarette ürünlerin ithalatçı ülkenin belirlediği teknik düzenlemelere, standartlara ve mevzuata uygunluğunu kanıtlayan resmi bir belgedir. Bu belge, ürünlerin yalnızca fiziksel ve işlevsel uygunluğunu değil, aynı zamanda güvenlik, sağlık ve çevreye uygunluk kriterlerini de içerir.

Hemen Teklif Alın

Yılmaz Danışmanlık ve Müşavirlik Hizmetleri

Adres: Kartaltepe Mah. General Şükrü Kanatlı Cad. No: 31 / 5 Bakırköy / İstanbul
E-posta: info@yetkibelgesi.net

Her ülkenin kendi iç mevzuatı kapsamında ithalat prosedürleri farklılık gösterebilir. Bu nedenle COC belgesi, ülkeye özgü standartların karşılandığını kanıtlamak için kritik öneme sahiptir.

Örneğin:

  • Suudi Arabistan: SASO / SABER sistemi
  • Nijerya: SONCAP (Standards Organisation of Nigeria Conformity Assessment Programme)
  • Kenya: PVOC (Pre-Export Verification of Conformity)
  • Cezayir: PPE (Pre-shipment Conformity Certificate)

Tüm bu belgeler “COC Belgesi” başlığı altında toplanabilir.

COC Uygunluk Belgeleri

1.2. COC Uygunluk Belgeleri Uluslararası Ticaretteki Önemi

Küreselleşen dünyada ticaret hacmi arttıkça, ülkeler ürün güvenliği ve tüketici sağlığını korumak amacıyla ithal ürünler üzerinde daha sıkı kontrol uygulamaya başlamıştır. İşte COC belgesi bu noktada bir güvenlik kalkanı görevi görür.

  • Tüketici Güveni: Ürünlerin güvenli ve kaliteli olduğunun kanıtı.
  • İthalatçı Firma Güvencesi: Gümrükte sorun yaşamadan ürünlerin piyasaya sürülmesini sağlar.
  • Rekabet Avantajı: COC belgesine sahip ürünler, rakip ürünlere kıyasla pazarda daha güvenilir kabul edilir.
  • Yasal Zorunluluk: Belgesiz ürünlerin ülkeye girişine izin verilmez veya yüksek cezalar uygulanır.

Özellikle Afrika ve Ortadoğu ülkelerinde ithalatın büyük bir kısmı, ön denetim ve uygunluk sertifikası şartına bağlıdır.

1.3. COC Belgelerinin Tarihsel Gelişimi

  • 1960’lar – 1970’ler: Uluslararası ticaretin hızlanmasıyla birlikte, her ülke kendi standartlarını uygulamaya başladı. Bu durum, ihracatçıların farklı ülkelere ihracat yaparken sürekli değişen mevzuatlarla karşılaşmasına neden oldu.
  • 1980’ler: Dünya Ticaret Örgütü’nün (WTO) TBT (Technical Barriers to Trade) Anlaşması gündeme geldi. Amaç, teknik engellerin azaltılması ve uygunluk değerlendirme süreçlerinin şeffaflaştırılmasıydı.
  • 1990’lar: Afrika ve Asya ülkelerinde ithalatı düzenlemek için ön uygunluk sertifikaları (Pre-Shipment Certificates) ortaya çıktı.
  • 2000’ler – Günümüz: Dijitalleşme ile birlikte birçok ülke online uygunluk sertifikası sistemine geçti (örneğin SABER, SONCAP e-platformları).

Bugün COC belgesi, sadece bir “evrak” değil, aynı zamanda dijital takip sistemlerinin entegre olduğu global bir denetim mekanizmasıdır.

1.4. COC ile Diğer Sertifikaların Farkı

Çoğu zaman COC belgesi, diğer kalite ve uygunluk belgeleriyle karıştırılır. Ancak arada ciddi farklar vardır:

Belge TürüKapsamZorunluluk DurumuÖrnek
COC (Certificate of Conformity)Ülkeye özel ithalat uygunluğuZorunluCezayir, Nijerya, Kenya ithalatları
CE BelgesiAvrupa Birliği teknik uygunluğuAB ülkelerinde zorunluElektronik, makineler
ISO BelgeleriUluslararası kalite yönetim sistemi standartlarıZorunlu değil, rekabet avantajı sağlarISO 9001, ISO 14001
SASO/SABERSuudi Arabistan özel ithalat sertifikasıZorunluElektronik ürünler
SONCAPNijerya özel uygunluk sertifikasıZorunluKimya, gıda, tekstil

Bu tabloya göre COC belgesi, ülke bazlı ithalat kontrol mekanizmasının bir parçasıdır. ISO ve CE gibi belgeler daha genel ve evrensel kalite standartlarını temsil ederken, COC doğrudan gümrük geçişi için anahtar rolü üstlenir.

2. Bölüm – Uluslararası Hukuki Çerçeve ve Düzenlemeler

2.1. Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ve Teknik Engeller Anlaşması (TBT Agreement)

COC belgelerinin hukuki zeminini anlamak için öncelikle Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ve onun en önemli anlaşmalarından biri olan Teknik Engeller Anlaşması (Technical Barriers to Trade – TBT) incelenmelidir.

  • Amaç: TBT Anlaşması, ülkelerin tüketici sağlığını, güvenliğini ve çevreyi korumak amacıyla uyguladıkları teknik düzenlemelerin, uluslararası ticarete gereksiz engeller yaratmamasını garanti eder.
  • COC İlişkisi: TBT Anlaşması, ülkelerin ithalat sırasında talep ettiği uygunluk sertifikalarını (COC gibi) şeffaf ve ayrımcı olmayan şekilde uygulamasını zorunlu kılar.

Örneğin:

  • Kenya’nın PVOC Programı, WTO’ya bildirilmiş ve şeffaflık ilkeleri çerçevesinde uygulanmaktadır.
  • Ancak bazı ülkelerde uygulanan yüksek maliyetli ve karmaşık COC süreçleri, zaman zaman TBT ihlali olarak değerlendirilmiştir.

2.2. Uluslararası Standartlar ve Akreditasyon Sistemleri

COC belgeleri, sadece ulusal mevzuatla değil, aynı zamanda uluslararası standartlar ve akreditasyon kurumları ile de uyumlu olmak zorundadır.

  • ISO/IEC 17020: Muayene kuruluşlarının çalışma standartlarını belirler.
  • ISO/IEC 17025: Test ve kalibrasyon laboratuvarlarının yeterliliğini tanımlar.
  • ISO/IEC 17065: Uygunluk değerlendirmesi yapan belgelendirme kuruluşlarının akreditasyonunu düzenler.

COC belgesi düzenleyen kuruluşlar (SGS, Bureau Veritas, Intertek vb.) bu standartlara göre akredite edilmek zorundadır.

2.3. Bölgesel Düzenlemeler

2.3.1. Avrupa Birliği (AB)

  • AB ülkelerine ithal edilen ürünler için CE İşareti yeterlidir.
  • Ancak, Afrika veya Orta Doğu ülkelerine ihracat yapan AB firmaları ayrıca COC belgesi almak zorundadır.
  • Dolayısıyla AB’deki üreticiler, hem CE hem de hedef ülkenin COC sertifikasını almak durumundadır.

2.3.2. Afrika Birliği ve Afrika Kıtası Serbest Ticaret Anlaşması (AfCFTA)

  • Afrika’da birçok ülke (Kenya, Nijerya, Cezayir, Gana, Uganda) ön uygunluk sertifikası (COC) zorunluluğu uygulamaktadır.
  • AfCFTA kapsamında bu belgelerin dijitalleştirilmesi ve ortak bir standart getirilmesi gündemdedir.

2.3.3. Körfez Ülkeleri (GCC)

  • Suudi Arabistan → SABER sistemi
  • Birleşik Arap Emirlikleri → ECAS (Emirates Conformity Assessment Scheme)
  • Katar, Kuveyt, Bahreyn ve Umman → Çoğu zaman GCC Standardization Organization (GSO) referans alınır.

2.4. Ülke Bazlı Hukuki Düzenlemeler

ÜlkeCOC Programı AdıYasal DayanakAçıklama
NijeryaSONCAPStandards Organisation of Nigeria ActElektronik, kimyasal, tekstil ürünlerinde zorunlu
KenyaPVOCKenya Bureau of Standards (KEBS) ActÖn uygunluk denetimi yapılmadan ürün girişine izin verilmez
Suudi ArabistanSABER / SASOSaudi Standards, Metrology and Quality Org.Online sistem, barkod tabanlı doğrulama
CezayirPPE (Pre-Shipment Programme)Cezayir Ticaret Bakanlığı YönetmeliğiYapı malzemeleri, elektronik ve tekstil ürünlerinde sıkı denetim
GanaG-CAPGhana Standards AuthorityGıda ve tekstilde ağır denetimler
Fildişi SahiliVOCMinistry of TradeTarım ve gıda ürünlerinde öncelikli

2.5. Hukuki Çatışmalar ve Tartışmalar

COC belgeleri, bazı durumlarda uluslararası ticaretin önünde engel olarak da değerlendirilebilmektedir.

  • Şikayetler:
    • Yüksek belge ücretleri
    • Gecikmelerin ticari zararlara yol açması
    • Çifte denetim (hem menşe ülkede hem de ithalatçı ülkede aynı testlerin yapılması)
  • WTO İncelemeleri:
    • WTO, bazı ülkelerin COC programlarını “korumacı ticaret politikası” olarak incelemeye almıştır.
    • Örneğin, bazı Afrika ülkelerinin aşırı sertifika ücretleri, ithalatçıları zor durumda bırakmıştır.

3. Bölüm – COC Belgesi Türleri ve Programları

3.1. Genel Bakış

COC (Certificate of Conformity) belgeleri, her ülkenin kendi iç düzenlemelerine ve ithalat stratejilerine göre farklı şekillerde uygulanır. Temel amaç aynı olsa da (ürünlerin güvenlik, kalite ve sağlık standartlarına uygunluğunu belgelemek), ülkeler arası farklılıklar, ihracatçıların bu belgeleri alırken dikkat etmesi gereken en kritik noktaları oluşturur.

3.2. Ülke Bazlı COC Programları

3.2.1. Nijerya – SONCAP (Standards Organisation of Nigeria Conformity Assessment Programme)

  • Amaç: Tehlikeli, kalitesiz ve sahte ürünlerin ülkeye girişini engellemek.
  • Kapsam: Elektronik, kimyasallar, otomotiv yedek parçaları, tekstil, oyuncaklar.
  • Süreç:
    • Ürün test raporlarının sunulması,
    • Ön gönderim uygunluk değerlendirmesi,
    • SONCAP Sertifikası (SC) verilmesi.
  • Özellik: Test ve denetimler, SGS, Intertek, Bureau Veritas gibi uluslararası kuruluşlarca yapılır.

3.2.2. Kenya – PVOC (Pre-Export Verification of Conformity)

  • Amaç: Kenya Bureau of Standards (KEBS) tarafından ürünlerin ithalat öncesinde kontrol edilmesi.
  • Zorunluluk: COC olmadan Kenya gümrüğünde ürün kabul edilmez.
  • Öne Çıkan Detay: Etiketleme kuralları en sıkı olan sistemlerden biridir (ör. gıda ürünlerinde raf ömrü etiketi zorunlu).
  • Avantaj: Ön denetim sayesinde gümrük işlemleri oldukça hızlıdır.

3.2.3. Suudi Arabistan – SABER & SASO Programı

  • SABER: Tüm ürünler için online uygunluk değerlendirme platformu.
  • SASO: Suudi Arabistan Standartlar Kurumu tarafından düzenlenen standartlar.
  • Uygulama:
    • Ürün kaydı → Test raporları → Sertifikalandırma → SABER sisteminde dijital onay.
  • Özellik: Barkod ve QR kod ile ürünlerin dijital doğrulanması sağlanır.

3.2.4. Cezayir – PPE (Programme de Vérification de la Conformité)

  • Amaç: Uygunsuz, düşük kaliteli ürünlerin ithalatını önlemek.
  • Kapsam: Elektronik, yapı malzemeleri, tekstil ve gıda ürünleri.
  • Denetim: Yetkili üçüncü taraf kuruluşlar tarafından yapılır.
  • Zorluk: Evraklarda en ufak bir hata bile sevkiyatın gecikmesine neden olabilir.

3.2.5. Gana – G-CAP (Ghana Conformity Assessment Programme)

  • Amaç: Tüketici sağlığını ve güvenliğini korumak.
  • Öne Çıkan Detay: Gıda ürünleri ve tekstil ithalatında özellikle sıkı kurallar uygulanır.
  • COC süreci: Test raporları + fiziksel denetim + sertifika onayı.

3.2.6. Diğer Ülkeler

  • Uganda: UNBS COC programı.
  • Fildişi Sahili: VOC (Verification of Conformity).
  • Kamerun: PVOC benzeri uygunluk programı.
  • Katar / BAE / Kuveyt: GCC Standartları çerçevesinde yürütülen uygunluk sertifikaları.

3.3. Sektörel Bazlı COC Programları

3.3.1. Gıda Ürünleri

  • COC kapsamında etiketleme, raf ömrü ve hijyen testleri ön plandadır.
  • WHO ve FAO standartlarına uyum aranır.

3.3.2. Elektronik ve Elektrikli Ürünler

  • EMC (Electromagnetic Compatibility), güvenlik testleri, enerji verimliliği ölçümleri zorunludur.
  • IEC standartları (IEC 60335, IEC 61000) esas alınır.

3.3.3. Tekstil ve Oyuncaklar

  • Kimyasal içerik testleri (azo boyar madde, ağır metal, ftalat testleri).
  • Çocuk ürünlerinde fiziksel güvenlik testleri.

3.3.4. Otomotiv Yedek Parçaları

  • COC sürecinde özellikle fren, lastik, emniyet kemeri gibi kritik güvenlik parçaları için testler zorunludur.
Suudi Arabistan SABER Platformu (SASO/Sertifikasyon)

3.4. COC Belgesi Türleri

Belge TürüAçıklama
Proforma COCÖn başvuru aşamasında verilen, geçici uygunluk belgesi.
Final COCTüm test ve denetimlerin ardından verilen asıl belge.
Ürün Bazlı COCHer ürün tipi için ayrı ayrı verilen uygunluk sertifikası.
Sevkiyat Bazlı COCHer sevkiyat için düzenlenen, konşimento ile ilişkilendirilen belge.

3.5. Uygulamalardaki Farklılıkların İhracatçılara Etkisi

  • Aynı ürün için farklı ülkelerde farklı COC süreçleri olması, ihracatçıların maliyetlerini artırır.
  • Küçük ve orta ölçekli işletmeler için teknik destek ve danışmanlık almak kritik hale gelir.
  • Bazı ülkelerde dijitalleşme ile süreç kolaylaşırken, bazılarında hâlâ manuel süreçler ihracatçıları zorlamaktadır.

📌 Sonuç:
COC belgeleri ülkeden ülkeye, sektörden sektöre farklılık gösterebilmektedir. İhracatçı firmalar için en önemli adım, hedef ülkenin zorunlu programını ve sektörel şartlarını doğru anlamak ve süreci buna göre yönetmektir.

4. Bölüm – COC Belgesi Alım Süreci (Adım Adım Rehber)

4.1. Ön Hazırlık ve Gereklilik Analizi

  • İhracat yapılacak ülkenin resmi COC programı araştırılır (ör. Nijerya SONCAP, Kenya PVOC, Suudi Arabistan SABER).
  • İlgili ürünün, program kapsamına girip girmediği kontrol edilir.
  • Ürün bazlı risk değerlendirmesi yapılır (gıda, kimyasal, elektronik ürünlerde testler daha sıkıdır).

📌 Örnek: Türkiye’den Kenya’ya oyuncak ihraç eden bir firma, ürünlerinin EN 71 Oyuncak Güvenliği Standardı’na uygun olduğunu test raporlarıyla kanıtlamalıdır.

4.2. Gerekli Belgelerin Hazırlanması

COC başvurusu için genellikle aşağıdaki belgeler talep edilir:

  • Ticari Fatura (Commercial Invoice)
  • Paketleme Listesi (Packing List)
  • Konşimento (Bill of Lading / Airway Bill)
  • Ürün Teknik Belgeleri (test raporları, sertifikalar)
  • Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin)
  • Kalite Belgeleri (ISO, CE, Halal vb.)

📌 Ürün grubuna göre ek belgeler de talep edilebilir (örneğin gıda ürünlerinde Sağlık Sertifikası, kimyasal ürünlerde MSDS – Malzeme Güvenlik Bilgi Formu).

4.3. Yetkili Kuruluşa Başvuru

  • Başvuru, ihracatçının bulunduğu ülkede yetkilendirilmiş kontrol kuruluşları (SGS, Bureau Veritas, Intertek vb.) aracılığıyla yapılır.
  • Her ülke, sadece belirli kuruluşlara yetki verir.
  • Başvuru genellikle online portaller üzerinden yapılır.

📌 Örnek: Suudi Arabistan için başvurular, doğrudan SABER sistemi üzerinden yapılmaktadır.

4.4. Ürün Testi ve Laboratuvar İncelemeleri

  • Başvuru sonrası, ürünlerden numuneler alınır.
  • Uluslararası akredite laboratuvarlarda testler yapılır (ISO/IEC 17025 standardına uygun).
  • Testler, ürünün ilgili ülkenin standartlarına uygunluğunu kanıtlar.

📌 Örnek: Elektrikli ev aletleri için IEC 60335 güvenlik testi zorunlu olabilir.

4.5. Fiziksel Muayene ve Denetim

  • Denetçiler, ürünleri sevkiyat öncesinde veya yükleme sırasında fiziksel olarak inceleyebilir.
  • Etiketleme, paketleme, raf ömrü gibi detaylar kontrol edilir.
  • Uyumsuzluk tespit edilirse, ihracatçıya düzeltme şansı tanınır.

4.6. COC Belgesinin Düzenlenmesi

  • Tüm kontroller olumlu sonuçlandıktan sonra, COC Sertifikası düzenlenir.
  • Sertifika üzerinde şu bilgiler yer alır:
    • Ürün adı ve kategorisi
    • Miktar ve ağırlık
    • Gönderici ve alıcı bilgileri
    • Test raporu numarası
    • Sertifika geçerlilik süresi

📌 Bazı ülkelerde belge doğrudan konşimentoya işlenir (örn. Angola CNCA, Cibuti ECTN gibi).

4.7. Gümrükte Belgenin Kullanımı

  • İhracatçı, COC belgesini alıcıya gönderir.
  • İthalatçı firma, belgenin aslı/dijital versiyonunu gümrükte ibraz eder.
  • Belge olmadan gümrük işlemleri tamamlanmaz → yükler limanda bekletilir veya cezaya tabi tutulur.

4.8. Süreçte Karşılaşılan Zorluklar

  • Evrak eksiklikleri nedeniyle gecikmeler
  • Çifte test uygulamaları (hem menşe ülkesinde hem de ithalatçı ülkede)
  • Yüksek maliyetler
  • Dijital sistem hataları (SABER, PVOC portalları)

📌 Bu sorunları azaltmak için birçok firma, süreci dış ticaret danışmanları aracılığıyla yürütmektedir.

✅ Sonuç:
COC belgesi alım süreci, her ülkeye göre değişiklik gösterse de temel adımlar ön hazırlık → belge hazırlığı → test → muayene → sertifika düzenleme → gümrükte kullanım şeklinde ilerler.

5. Bölüm – COC Belgelerinin Maliyetleri ve Ekonomik Etkileri

5.1. COC Belgesi Alımında Maliyet Kalemleri

Bir COC belgesi almak, sadece “sertifika ücreti”nden ibaret değildir. Firmalar genellikle şu kalemlerde maliyet üstlenir:

  • Belgelendirme Ücreti: Yetkili kuruluşlara ödenen doğrudan ücret.
  • Laboratuvar Test Ücretleri: Ürün numunelerinin uluslararası akredite laboratuvarlarda test edilmesi.
  • Denetim Masrafları: Fiziksel muayene için saha denetçisine ödenen ücretler.
  • Gümrük Masrafları: Sertifika eksikliğinde limanda bekleme, depolama ve demuraj ücretleri.
  • Danışmanlık Ücretleri: Süreci hızlandırmak için dış ticaret danışmanlarına ödenen bedeller.

📌 Örnek: Bir konteyner dolusu tekstil ürünü için Kenya PVOC belgesi almak ortalama 1.500 – 2.500 USD arası ek maliyet çıkarabilir.

5.2. Ülkelere Göre Ortalama Belge Ücretleri

Ülke / ProgramOrtalama Sertifika ÜcretiEk Maliyet Unsurları
Nijerya (SONCAP)250 – 500 USDNumune testleri + denetim ücreti
Kenya (PVOC)300 – 700 USDEtiketleme uyumsuzluğu halinde yeniden test
Suudi Arabistan (SABER)200 – 600 USDHer ürün için ayrı sertifika, QR kod zorunluluğu
Cezayir (PPE)400 – 800 USDFiziksel muayene zorunluluğu
Gana (G-CAP)250 – 500 USDGıda ürünlerinde ek laboratuvar raporu
Angola (CNCA)150 – 400 USDBelge doğrudan konşimentoya işlenir
Cibuti (ECTN)200 – 450 USDSevkiyat başına yeniden düzenleme

5.3. KOBİ’ler Üzerindeki Etkiler

  • Olumlu Etkiler:
    • İhracatçı firmaların ürün kalitesini artırır.
    • Tüketici güvenliği sağlanır, marka itibarı güçlenir.
  • Olumsuz Etkiler:
    • KOBİ’ler için yüksek maliyetli olabilir.
    • Özellikle düşük hacimli ihracatta sertifika masrafı, kârı azaltır.
    • Bazı küçük işletmeler, bu süreçlerin karmaşıklığı nedeniyle hedef pazara girmeyi erteleyebilir.

5.4. Gecikme ve Ceza Maliyetleri

COC belgesinin alınmaması veya hatalı alınması ciddi cezalara yol açabilir:

  • Gümrükte Bekleme: Konteyner başına günlük 100 – 200 USD demuraj masrafı.
  • Ek Test Zorunluluğu: İthalatçı ülkede yeniden test → %50’ye kadar ek maliyet.
  • Sevkiyat İadesi: Tüm masraflar ihracatçıya yüklenir.
  • Yasal Yaptırımlar: Bazı ülkelerde belge eksikliği, ithalatçı firmanın lisansının iptaline kadar gidebilir.

5.5. Ülke Ekonomilerine Etkiler

  • Pozitif Etkiler:
    • Kalitesiz ürünlerin piyasaya girişi engellenir.
    • Tüketici güvenliği artar, iç pazar korunur.
    • Yerli üreticiler rekabet avantajı kazanır.
  • Negatif Etkiler:
    • İthalat maliyetleri artar → tüketici fiyatlarına yansır.
    • Küçük tedarikçilerin pazara girişini engelleyebilir.
    • Uluslararası ticarette “gizli ticaret engeli” olarak algılanabilir.

5.6. Uzun Vadeli Stratejik Etkiler

  • Tedarik Zinciri Planlaması: İhracatçılar, COC maliyetlerini fiyatlandırma stratejilerine dahil etmek zorunda kalır.
  • Standardizasyon ve Dijitalleşme: Dijital COC sistemleri (ör. SABER, PVOC online) uzun vadede maliyetleri düşürse de ilk yatırım maliyetleri yüksektir.
  • Ticaret Anlaşmaları: Ülkeler arası serbest ticaret anlaşmaları, COC maliyetlerini azaltacak şekilde yeniden düzenlenmektedir.

📌 Örnek: Afrika Kıtası Serbest Ticaret Anlaşması (AfCFTA), gelecekte tek tip COC belgesi uygulaması ile maliyetleri %30’a kadar azaltmayı hedeflemektedir.

✅ Sonuç:
COC belgeleri, firmalara ek maliyetler getirse de, uzun vadede ticaretin şeffaf ve güvenli olmasını sağlar. Ancak özellikle KOBİ’ler için bu maliyetlerin yüksek olması, pazara girişte ciddi engel teşkil edebilir. Dijitalleşme, entegrasyon ve bölgesel işbirlikleri, önümüzdeki yıllarda bu maliyetleri azaltmanın en önemli yolu olacaktır.

6. Bölüm – COC Belgelerinin Sektörel Analizi

6.1. Elektronik ve Elektrikli Ekipmanlar

Gereklilikler

  • Elektriksel Güvenlik Testleri (IEC 60335, IEC 60950)
  • Elektromanyetik Uyumluluk (EMC) Testleri (IEC 61000 serisi)
  • Enerji Verimliliği Sertifikaları (ör. Suudi Arabistan SABER’de zorunlu)

Tipik Zorluklar

  • Farklı ülkelerin farklı priz/voltaj standartları → yeniden test zorunluluğu
  • CE belgeli ürünlerin bile bazı ülkelerde tekrar incelenmesi (ör. Kenya PVOC)

📌 Örnek: Türkiye’den Nijerya’ya ihraç edilen küçük ev aletleri, SONCAP kapsamında yeniden test edilmediği için 2 ay limanda beklemiştir.

6.2. Gıda ve Tarım Ürünleri

Gereklilikler

  • Sağlık Sertifikaları (Ministry of Health onaylı)
  • Laboratuvar Analizleri (mikrobiyoloji, pestisit, ağır metal testleri)
  • Ambalaj ve Etiketleme Standartları (raf ömrü, üretim tarihi, içerik listesi)

Tipik Zorluklar

  • Raf ömrü kısa ürünlerde (ör. süt ürünleri) COC süreci gecikmeye yol açabiliyor.
  • Her ülke farklı etiketleme dili talep ediyor (ör. Cezayir’de Fransızca, Suudi Arabistan’da Arapça).

📌 Örnek: Türk zeytinyağı ihracatçısı, Cezayir’e sevkiyatta etiketlerde Fransızca ibare olmadığı için PPE belgesini alamamış, ürün geri gönderilmiştir.

6.3. Tekstil ve Hazır Giyim

Gereklilikler

  • Yanmazlık Testleri (özellikle çocuk kıyafetlerinde)
  • Alerjen ve Kimyasal Testleri (azo boyar maddeler, formaldehit)
  • Etiketleme ve Yıkama Talimatları

Tipik Zorluklar

  • Afrika ülkelerinde (Cezayir, Gana) tekstil ürünlerinde ek testler talep ediliyor.
  • Avrupa için geçerli REACH uyumu, Afrika’da tek başına yeterli olmayabiliyor.

📌 Örnek: Türkiye’den Gana’ya gönderilen tekstil ürünleri, yanmazlık testi yapılmadığı için G-CAP kapsamında reddedilmiştir.

6.4. Otomotiv ve Yedek Parçalar

Gereklilikler

  • E-Mark / CE uyumluluk belgeleri
  • Dayanıklılık ve Yol Güvenliği Testleri
  • Barkodlu Takip Sistemleri (özellikle Suudi Arabistan SABER’de)

Tipik Zorluklar

  • Taklit yedek parçaların engellenmesi için çok sıkı denetimler uygulanır.
  • Orijinal üretici sertifikaları (OEM) istenir.

📌 Örnek: Türk otomotiv yan sanayi firması, Suudi Arabistan’a ihraç ettiği yedek parçalar için SABER sistemi üzerinden barkodlu uygunluk sertifikası almadığı için 1 milyon SAR değerinde mal limanda bekletilmiştir.

6.5. Kimyasallar ve Tehlikeli Maddeler

Gereklilikler

  • MSDS – Malzeme Güvenlik Bilgi Formu
  • ADR ve IMO Sertifikaları (tehlikeli madde taşımacılığı için)
  • Laboratuvar Testleri (pH, toksisite, yanıcılık)

Tipik Zorluklar

  • Kimyasallarda ülkeler ek olarak yerel güvenlik izinleri talep edebilir.
  • Bazı ülkeler (ör. Nijerya) kimyasallar için ekstra sertifikasyon ücreti uygular.

📌 Örnek: Türkiye’den Kenya’ya gönderilen temizlik kimyasalları, PVOC kapsamında MSDS formu eksik olduğu için gümrükten geri çevrilmiştir.

6.6. Yapı Malzemeleri ve İnşaat Sektörü

Gereklilikler

  • Dayanıklılık Testleri (beton, çelik, seramik vb.)
  • Yangına Dayanıklılık Belgeleri
  • Çevre Uyum Belgeleri (Eco-label)

Tipik Zorluklar

  • Cezayir PPE programı, özellikle yapı malzemelerinde sıkı testler uygular.
  • Uygunsuz ürünler yalnızca geri çevrilmekle kalmaz, yüksek para cezaları kesilir.

📌 Örnek: Türk seramik üreticisinin Cezayir’e gönderdiği ürünlerde dayanıklılık testi eksik olduğu için PPE belgesi verilmemiş, ürün iade edilmiştir.

6.7. Sağlık Ekipmanları ve Medikal Ürünler

Gereklilikler

  • ISO 13485 Tıbbi Cihazlar Kalite Yönetim Sistemi
  • CE Sertifikası (AB için) + hedef ülke COC belgesi
  • Sterilizasyon ve Biyouyumluluk Testleri

Tipik Zorluklar

  • Pandemi döneminde birçok ülke, medikal ürünlerde ek COC şartları getirmiştir.
  • Yanlış sertifikalı ürünler geri çevrilmiştir.

📌 Örnek: 2020’de bazı Türk firmalarının Cezayir’e gönderdiği maskeler, COC belgesi olmadığı için limanda aylarca beklemiştir.

✅ Sonuç:
Her sektör için COC süreçleri farklıdır. Elektronik için EMC testleri, gıda için sağlık sertifikaları, tekstil için yanmazlık testleri, otomotiv için barkodlu takip sistemleri zorunludur. Firmalar, hangi ürünün hangi ülke programına tabi olduğunu önceden belirleyip, belge maliyetlerini sürece dahil etmelidir.

7. Bölüm – COC Belgesinin Uygulamadaki Zorlukları ve Çözümleri

7.1. Evrak ve Dokümantasyon Hataları

Zorluklar

  • Ticari fatura ile paketleme listesi arasında farklılıklar.
  • Konşimento bilgileri ile COC başvurusundaki bilgiler uyuşmaması.
  • Eksik laboratuvar raporları.

Çözümler

  • İhracat sürecinde tek elden evrak yönetimi sağlanmalı.
  • Evraklar sevkiyattan önce “ön kontrol” ekibi tarafından gözden geçirilmeli.
  • Dijital belge yönetim sistemleri kullanılmalı.

📌 Örnek: Kenya PVOC başvurusunda, fatura ile konşimentodaki GTIP kodu farklı olduğu için sevkiyat 15 gün gecikmiştir.

7.2. Yüksek Maliyetler

Zorluklar

  • Küçük hacimli ihracatçılar için sertifika ücretleri çok yüksek.
  • Tek ürün için bile tekrar tekrar test yapılması gerekebiliyor.

Çözümler

  • Ortak laboratuvar testleri → Aynı ürün grubunda ihracat yapan firmalar testleri paylaşabilir.
  • Uzun vadeli anlaşmalar → SGS, Bureau Veritas gibi kuruluşlarla çerçeve anlaşmalar yaparak maliyet düşürülebilir.
  • Bölgesel ticaret anlaşmalarının (AfCFTA, GCC) sağladığı avantajlardan yararlanılmalı.

7.3. Süreç Gecikmeleri

Zorluklar

  • Başvuruların manuel sistemlerle yapılması → haftalarca bekleme.
  • Fiziksel muayene için denetçilerin geç randevu vermesi.
  • Laboratuvar test sürelerinin uzunluğu.

Çözümler

  • Dijital başvuru sistemleri kullanılmalı (ör. SABER, PVOC online).
  • İhracatçı firmalar sürece en az 2-3 hafta önceden başlamalı.
  • Kritik ürünlerde “hızlandırılmış test hizmetleri” satın alınabilir.

📌 Örnek: Suudi Arabistan SABER sisteminde ilk uygulama yılında bazı başvurular 1 ay sürerken, dijitalleşme sonrası 3-5 güne indi.

7.4. Çifte Denetim Sorunu

Zorluklar

  • Aynı ürün hem menşe ülkesinde hem de ithalatçı ülkede yeniden test ediliyor.
  • Gereksiz maliyet ve zaman kaybı.

Çözümler

  • Uluslararası karşılıklı tanıma anlaşmaları (MRA – Mutual Recognition Agreement).
  • Laboratuvarların akreditasyonlarının karşılıklı olarak kabul edilmesi.
  • WTO TBT Anlaşması kapsamında şeffaflık talep edilmesi.

7.5. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ) için Zorluklar

Zorluklar

  • Yüksek maliyet → ihracat kararını geciktiriyor.
  • Belge sürecini yönetmek için yeterli insan kaynağı bulunmuyor.
  • Karmaşık dijital platformlara hakimiyet eksikliği.

Çözümler

  • Ticaret odaları ve ihracatçı birlikleri, COC danışmanlık merkezleri kurmalı.
  • KOBİ’ler için indirimli sertifika paketleri uygulanmalı.
  • Devlet destekleri → Belge maliyetlerinin bir kısmı “ihracat destek programları” kapsamına alınabilir.

7.6. Etiketleme ve Dil Uyuşmazlıkları

Zorluklar

  • Ürün etiketleri ithalatçı ülkenin dilinde değilse belge onaylanmaz.
  • Gıda ve kozmetik ürünlerinde dil sorunu sık görülür.

Çözümler

  • İhracat öncesi “etiket kontrol listesi” hazırlanmalı.
  • Çok dilli etiketleme standardı kullanılmalı.
  • Gerektiğinde ithalatçı ülke distribütörleriyle işbirliği yapılmalı.

📌 Örnek: Cezayir PPE başvurusunda, ambalaj üzerinde Fransızca etiket eksikse ürün otomatik reddedilir.

7.7. Sahte Sertifikalar ve Güven Sorunu

Zorluklar

  • Piyasada sahte COC belgeleri dolaşabiliyor.
  • Bu durum güvenilir firmaların da itibarını zedeliyor.

Çözümler

  • Belge doğrulama için QR kod ve blockchain tabanlı sistemler kullanılmalı.
  • İthalatçılar belgeleri mutlaka resmi portal üzerinden sorgulamalı.

7.8. Stratejik Çözümler – Uzun Vadeli Yaklaşım

  • Bölgesel Entegrasyon: AfCFTA, GCC gibi birlikler tek tip COC sistemi kurmalı.
  • Dijitalleşme: Evrak kaybı ve sahteciliği önlemek için blockchain tabanlı çözümler.
  • Eğitim: İhracatçı firmalara düzenli COC eğitimi verilmesi.
  • Maliyet Desteği: KOBİ’ler için devlet teşvik programları.

✅ Sonuç:
COC belgelerinin uygulamadaki en büyük zorlukları maliyet, gecikme, dokümantasyon hataları ve çifte testler olarak öne çıkmaktadır. Ancak dijitalleşme, karşılıklı tanıma anlaşmaları ve KOBİ destekleri sayesinde bu sorunlar büyük ölçüde çözülebilir.

8. Bölüm – Dijitalleşme ve Geleceğin COC Sistemleri

8.1. Dijitalleşmenin Gerekçesi

COC süreçlerinde firmalar en çok kağıt evrak kaybı, sahte belgeler, zaman kaybı ve yüksek maliyet sorunlarıyla karşılaşıyor. Bu problemlerin çözümü için dünya genelinde dijital COC sistemlerine geçiş hızlanmıştır.

Özellikle Afrika ülkeleri (Nijerya, Kenya, Cezayir), Körfez ülkeleri (Suudi Arabistan, BAE) ve AB dışındaki birçok pazar artık başvuruları tamamen çevrimiçi portallar üzerinden kabul ediyor.

8.2. Elektronik COC (e-COC)

Tanım

e-COC, geleneksel kağıt sertifikaların yerine tamamen dijital ortamda düzenlenen ve doğrulanan sertifikalardır.

Avantajları

  • Evrak kaybolma riski ortadan kalkar.
  • QR kod ile anında doğrulama yapılabilir.
  • Gümrüklerde manuel kontrol yerine otomatik sistem entegrasyonu sağlanır.
  • Cevap süreleri %50-70 oranında kısalır.

📌 Örnek: Suudi Arabistan’ın SABER sistemi, e-COC uygulamalarının en başarılı örneklerinden biridir.

8.3. Blockchain Tabanlı Sertifika Yönetimi

Geleneksel dijital sistemlerde bile sahteciliğin önüne geçmek zordur. Bunun çözümü olarak blockchain teknolojisi öne çıkıyor.

  • Sertifika verileri blok zincirine kaydedildiğinde, değiştirilemez ve şeffaf bir yapı oluşur.
  • İhracatçı → İthalatçı → Gümrük otoritesi arasında tek kaynaktan doğrulama yapılır.
  • Uzun vadede tüm COC belgelerinin blockchain tabanlı olması bekleniyor.

8.4. Yapay Zekâ Destekli Denetim

Yapay zekâ, COC süreçlerinde:

  • Evrak kontrolü (fatura, paketleme listesi, GTIP kodu)
  • Riskli ürün gruplarının tespiti
  • Uyum denetimlerinin hızlandırılması

için kullanılmaya başlanıyor.

📌 Örnek: SGS, pilot projelerinde AI tabanlı yazılımlarla evrak inceleme süresini 2 günden 2 saate indirdi.

8.5. Dijital Platform Örnekleri

  • SABER (Suudi Arabistan): Tüm uygunluk belgeleri tek sistemde.
  • SONCAP (Nijerya): e-COC ile ihracatçıların belgelerini online takip etmesine imkan tanır.
  • Kenya PVOC: 2018’den beri tamamen çevrimiçi başvuru.
  • TAREKS (Türkiye): İthalat denetimlerinde dijital uygunluk sistemi.

8.6. Gelecekteki Trendler

  1. Tam Otomatik Sistemler:
    Gümrük sistemleri ile COC platformları tamamen entegre olacak. İnsan müdahalesi en aza inecek.
  2. Global Sertifika Havuzu:
    ISO veya WTO gözetiminde, tüm ülkelerin ortak kullanabileceği bir uluslararası COC veri tabanı kurulacak.
  3. Mobil Sertifika Doğrulama:
    İthalatçılar, sadece telefon kameralarıyla QR kodu okutarak belgeyi doğrulayacak.
  4. e-COC + IoT Entegrasyonu:
    Taşıma konteynerlerindeki IoT sensörleri, ürünlerin gerçek durumunu otomatik olarak COC sistemine gönderecek.

8.7. Dijitalleşmenin KOBİ’lere Etkisi

  • KOBİ’ler için daha hızlı ve ucuz sertifika alımı mümkün olacak.
  • Karmaşık evrak süreci ortadan kalkacağı için ihracata giriş bariyeri azalacak.
  • Ancak, dijital sisteme uyum için eğitim ve teknik altyapı yatırımı şart olacak.

✅ Sonuç:
Dijitalleşme, COC belgelerini daha hızlı, şeffaf, güvenilir ve maliyet etkin hale getiriyor. Gelecekte blockchain, yapay zekâ ve IoT destekli global platformlar sayesinde sertifikasyon süreçleri tamamen dijital bir ekosistem içinde yürütülecek.

9. Bölüm: COC Belgesi ve Uluslararası Ticarette Gelecek Senaryoları

COC (Certificate of Conformity – Uygunluk Sertifikası), günümüzde özellikle Afrika, Orta Doğu ve bazı Asya ülkelerinde ihracat süreçlerinin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Ancak gelecekte bu sistemin yalnızca “belge kontrolü” seviyesinde kalmayacağı; küresel tedarik zincirinin dijitalleşmesiyle birlikte çok daha kapsamlı bir gözetim mekanizması haline geleceği öngörülmektedir.

9.1. Küresel Ticaretin Dijitalleşmesi ve COC Entegrasyonu

  • Blokzincir (Blockchain) Tabanlı COC: 2030’a kadar birçok ülke, sahte belgelerin önüne geçmek için blokzincir üzerinde doğrulanan dijital COC sistemine geçebilir. Böylece belgeler tek bir global ağda kayıt altına alınacak.
  • Gümrük Sistemleri ile API Entegrasyonu: Şimdiden bazı ülkeler, gümrük beyannameleri ile COC sertifikalarını tek sistemde entegre etmeye başladı. Gelecekte, ihracatçı bir firma fatura keserken aynı anda COC verisini de yükleyebilecek.
  • Yapay Zeka ile Belge Doğrulama: Sahte imza, yanlış test raporu veya eksik evrakların tespiti yapay zekâ destekli sistemlerle gerçek zamanlı yapılacak.

9.2. Afrika ve Orta Doğu’da Genişleyen COC Zorunlulukları

Bugün Cezayir, Nijerya, Kenya, Fildişi Sahili, Gana gibi ülkelerde COC sistemi uygulanıyor. Ancak 2025–2030 arası dönemde:

  • Çad, Sudan, Somali gibi ülkelerin de COC zorunluluğunu devreye alması bekleniyor.
  • Orta Doğu pazarında Suudi Arabistan, BAE ve Katar, mevcut SASO ve EQM sistemlerini COC benzeri bir yapıya entegre edebilir.
  • Böylece ihracatçı firmalar için Afrika + Orta Doğu tek bir “Bölgesel COC standardı” haline gelebilir.

9.3. Avrupa ve Asya’da Olası Senaryolar

  • Avrupa Birliği, şu an CE işareti ve EN standartları ile çalışıyor. Ancak Afrika’ya ihracat yapan AB şirketleri için ortak tanınan bir “AB-COC Modülü” kurulabilir.
  • Çin, Hindistan ve Güney Kore gibi üretim üsleri, Afrika’ya yoğun ihracat yaptıkları için kendi COC ofislerini kurmaya başlamıştır. Bu eğilim, Asya ülkelerinin global ticarette daha fazla kontrol sahibi olmasına yol açacaktır.

9.4. Firmalar İçin Olası Riskler ve Fırsatlar

  • Riskler:
    • Belge maliyetlerinin artması
    • Evrak yönetiminde ek yük
    • Uyumsuzluk nedeniyle yüklerin limanda bekletilmesi
  • Fırsatlar:
    • COC sistemleri sayesinde kalite düşük firmalar eleneceği için güvenilir üreticiler avantaj kazanacak.
    • Dijital COC, lojistik ve gümrük işlemlerini hızlandırarak nakliye maliyetlerini düşürecek.
    • Global pazarda sertifikalı firmalar, “uluslararası kalite standardı” imajı ile daha fazla müşteri bulacak.

9.5. 2030’a Doğru COC Sisteminin Evrimi

  • Kısa Vadede (2025–2027): Daha fazla ülke zorunlu hale getirecek.
  • Orta Vadede (2027–2030): Dijital, blokzincir tabanlı sistemler devreye girecek.
  • Uzun Vadede (2030+): Küresel Ticaret Örgütü (WTO) ve Birleşmiş Milletler (UNCTAD) iş birliği ile tek bir global COC sistemi oluşturulabilir.

📌 Örnek Senaryo:
2028 yılında Nijerya, Kenya ve Cezayir tek sistemde birleşiyor. İhracatçı firma, Türkiye’den çıkan bir makine için tek bir “Afrika COC” başvurusu yapıyor. Bu belge, üç ülkede de geçerli oluyor. Böylece hem maliyet azalıyor hem de zaman kaybı ortadan kalkıyor.

10. Bölüm: COC Belgesi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (Genişletilmiş FAQ – 2025 Versiyonu)

Bu bölümde, makalenin önceki 1–9. kısımlarında ele alınan bilgilerin tamamını toparlayarak, ihracatçı ve ithalatçı firmaların en çok merak ettiği sorulara net cevaplar vereceğiz. Böylece COC (Certificate of Conformity – Uygunluk Sertifikası) sürecine dair büyük resmi görebileceğiniz bir rehber ortaya çıkacak.

10.1. COC Belgesi Nedir?

COC belgesi, ihracat yapılan ürünlerin ithalatçı ülkenin kalite, güvenlik ve teknik standartlarına uygunluğunu gösteren resmi bir uygunluk sertifikasıdır. Afrika ve Orta Doğu başta olmak üzere pek çok ülke, gümrük işlemlerinde bu belgeyi zorunlu tutmaktadır.

10.2. COC Belgesi Neden Zorunlu?

  • Tüketici güvenliğini sağlamak
  • Sahte, kalitesiz ve tehlikeli ürünlerin ülkeye girişini engellemek
  • Yerli üreticileri haksız rekabete karşı korumak
  • Gümrük işlemlerini hızlandırmak ve şeffaf hale getirmek

10.3. COC Belgesi Olmazsa Ne Olur?

  • Yükler limanda bekletilir veya reddedilir.
  • Ek testler, ek maliyetler çıkar.
  • İthalatçının güvenilirliği zedelenir.
  • Bazı ülkelerde para cezası veya ticari yaptırımlar uygulanabilir.

10.4. COC Belgesi Hangi Ürünlerde Gereklidir?

Ülkeye göre farklılık göstermekle birlikte genellikle şu ürünler kapsam dahilindedir:

  • Elektronik cihazlar
  • Oyuncaklar
  • Gıda ürünleri ve ambalajları
  • Tekstil ürünleri
  • Yapı malzemeleri
  • Kimyasal maddeler
  • Otomotiv yedek parçaları

10.5. COC Belgesi Nasıl Alınır?

  1. Başvuru: Yetkili kuruluşa başvurulur (SGS, Bureau Veritas, Intertek vb.).
  2. Evrak Kontrolü: Fatura, paketleme listesi, test raporları sunulur.
  3. Test ve Denetim: Ürünler gerekirse akredite laboratuvarlarda test edilir.
  4. Belge Düzenleme: Tüm şartlar uygunsa COC sertifikası verilir.

10.6. COC Belgesi İçin Gerekli Evraklar Neler?

  • Ticari veya proforma fatura
  • Paketleme listesi
  • Test raporları (varsa)
  • ISO / CE / kalite belgeleri
  • Ürün teknik dökümanları

10.7. COC Belgesi Kaç Günde Çıkar?

  • Ortalama: 7–14 iş günü
  • Acil durumlarda: Bazı ülkeler hızlı işlem (3–5 gün) seçeneği sunar.

10.8. COC Belgesi Ücreti Ne Kadar?

Ücret; ürün türüne, gönderilen ülkeye ve denetim türüne göre değişir.

  • Küçük sevkiyatlar: Daha düşük ücret
  • Kimyasal/elektronik ürünler: Daha yüksek test ve belge maliyeti
    Ortalama: 200 – 1500 USD arası (ülkeye göre değişken).

10.9. Hangi Kuruluşlar COC Belgesi Düzenler?

  • SGS
  • Bureau Veritas
  • Intertek
  • TÜV Rheinland (bazı ülkeler için)
  • İthalatçı ülkenin yetkilendirdiği akredite kuruluşlar

10.10. Gelecekte COC Belgesi Nasıl Evrilecek?

  • Blokzincir tabanlı dijital sertifikalar
  • API entegrasyonu ile gümrük–COC ortak sistemleri
  • Yapay zekâ destekli belge doğrulama
  • 2030’a doğru: tek bir global COC standardı ihtimali

10.11. Örnek Senaryo (2028)

Türkiye’den ihracat yapan bir makine üreticisi, “Afrika Bölgesel COC” sistemine başvuruyor. Tek bir belgeyle aynı anda Nijerya, Kenya ve Cezayir’e ihracat yapabiliyor. Bu sayede:

  • %40 daha az belge maliyeti
  • 10 gün yerine 3 günde onay
  • Gümrükte bekleme süresi sıfıra iniyor

10.12. Sonuç

COC belgesi, artık sadece bir formaliteden ibaret değil; uluslararası ticaretin geleceğini şekillendiren stratejik bir araçtır. Doğru yönetildiğinde:

  • Gümrük süreçleri hızlanır,
  • Maliyetler azalır,
  • Müşteri güveni artar,
  • Global pazarda rekabet avantajı elde edilir.

Bu nedenle ihracat yapan her firmanın, COC süreçlerini stratejik bir yatırım olarak görmesi, dijital dönüşüme uyum sağlaması ve profesyonel destek alması büyük önem ta

🏷️ COC Uygunluk Belgeleri Rehber Bloğu

COC belgeleriyle ilgili tüm detaylara aşağıdaki sayfalardan ulaşabilirsiniz:

© 2025 Yılmaz Danışmanlık. Created with ❤ using WordPress and Kubio