1. Giriş – Yükleme Öncesi Gözetim Belgeleri Neden Kritik?
İhracat sürecinde alıcı ülkeye ulaşan ürünün pazara giriş iznini alabilmesi, sadece nakliye evraklarının tamamlanmasına değil, aynı zamanda o ülkenin teknik ve idari standartlarına uyuma bağlıdır.
Bu uyumun kanıtı ise yükleme/sevkiyat öncesi gözetim ve uygunluk belgeleridir.
Bu belgeler, ürünün:
- Güvenlik standartlarını (ör. elektrikli cihazlarda kısa devre, yangın riski testi)
- Kalite kriterlerini (malzeme dayanıklılığı, performans)
- Çevresel etkilerini (enerji verimliliği, atık yönetimi)
- Etiketleme ve dil gerekliliklerini (ülke dilinde kullanım kılavuzu, uyarı işaretleri)
karşıladığını resmen beyan eder.
Birçok ihracatçı bu belgeleri sadece “formaliteden” sanır, ancak yanlış veya eksik belge yüzünden konteynerlerin limanda haftalarca bekletildiği, hatta geri gönderildiği vakalar çoktur.
Bu hem yüksek ek maliyet hem de müşteri kaybı anlamına gelir.
2. Hukuki Dayanaklar ve Uluslararası Çerçeve
Gözetim belgelerinin hukuki dayanakları üç ana kaynağa dayanır:
- Hedef ülke mevzuatı – Örn. Suudi Arabistan’ın SASO teknik düzenlemeleri.
- Uluslararası standartlar – ISO, IEC, ASTM, Codex Alimentarius gibi kurumların normları.
- Ticaret anlaşmaları – Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ve bölgesel anlaşmalar.
3. Başlıca Belgeler – Derinlemesine İnceleme
3.1 SASO Belgesi (Suudi Arabistan)
SASO (Saudi Standards, Metrology and Quality Organization), Suudi Arabistan’ın ithal ürünlerde uyguladığı zorunlu uygunluk belgelendirme sistemidir.
2019’da SABER platformunun devreye girmesiyle süreç tamamen dijitalleşmiştir.
Hangi Ürünlerde Zorunlu?
- Elektrikli ev aletleri
- İnşaat malzemeleri
- Oyuncaklar
- Motorlu araç yedek parçaları
- Kimyasal ürünler
Başvuru Adımları:
- Ürün HS kodu tespiti.
- Yetkili belgelendirme kuruluşu üzerinden başvuru.
- Akredite laboratuvarda testler.
- SABER’e yükleme ve onay.
Red Sebepleri:
- Yanlış HS kodu.
- Eksik Arapça etiketleme.
- Test raporunun geçerlilik süresinin dolması.
3.2 CE Belgesi (Avrupa Birliği)
CE işareti, ürünün AB mevzuatına uygun olduğunu gösterir. CE’siz ürün AB pazarına giremez.
Süreç:
- Direktif seçimi (ör. LVD, EMC).
- Risk analizi.
- Testler.
- Teknik dosya.
- Uygunluk beyanı.
Örnek:
Bir Türk üretici, Almanya’ya kahve makinesi gönderecekse CE’siz mümkün değildir.
3.3 ECTN / CTN Belgesi
Afrika’da yaygın olan bu belge, yükün limana ulaşmadan kayıt altına alınmasını sağlar.
ECTN Zorunlu Ülkeler:
- Gana
- Fildişi Sahili
- Togo
- Benin
- Senegal
- Kongo
Süreç:
- Konşimento, fatura, paketleme listesi ile başvuru.
- ECTN numarası alınır ve konşimentoya eklenir.
3.4 PVOC – Pre-Export Verification of Conformity
Özellikle Kenya, Tanzanya, Uganda gibi ülkelerde zorunludur.
Süreç:
- Gözetim firması denetimi.
- Test raporları.
- COC belgesi düzenlenmesi.
3.5 COC – Certificate of Conformity
COC, PVOC sonrası verilen nihai uygunluk sertifikasıdır.
3.6 ICIGI (Irak)
Irak’a ihracatta zorunlu; ürünler akredite firma tarafından denetlenir.
3.7 EAC ve GOST-R
Rusya, Belarus, Kazakistan gibi ülkelerde ürün güvenlik işareti.
3.8 SONCAP (Nijerya)
Elektrikli ve mekanik ürünler için zorunludur.
3.9 G-Mark
Körfez ülkeleri elektrikli ürünlerde zorunlu.
4. Ülkelere Göre Belge Zorunluluk Tablosu
| Ülke | Belge |
|---|---|
| Suudi Arabistan | SASO, G-Mark |
| Almanya (AB) | CE |
| Kenya | PVOC, COC |
| Gana | ECTN |
| Nijerya | SONCAP |
| Rusya | EAC |
5. Sık Yapılan Hatalar
- Yanlış HS kodu
- Test raporu tarihi geçmiş
- Yanlış akreditasyon
- Eksik etiketleme
6. İhracatçıya Stratejik Öneriler
Müşteri şartnamesini okuyun – Ülkeler arası farkları gözden kaçırmayın.
Erken başvuru yapın – Gözetim belgeleri son dakikaya bırakılmaz.
Yetkili kuruluş seçin – Akreditasyonsuz kurum zaman kaybettirir.
Belge sürelerini takip edin – Bazı belgeler yıllık yenilenir.
3.1 SASO Belgesi (Suudi Arabistan) – Detaylı Rehber
SASO (Saudi Standards, Metrology and Quality Organization), Suudi Arabistan’ın teknik düzenleme ve standardizasyon kurumudur. Ülkeye giren tüm ithal ürünlerin belirlenen standartlara, güvenlik şartlarına ve etiketleme gerekliliklerine uygun olduğunu belgeleyen sertifikayı SASO verir.
2019 yılında yürürlüğe giren SABER sistemi ile süreç tamamen dijitalleşti. Artık ihracatçılar, ürün bazlı sertifikasyon ve sevkiyat öncesi sertifikasyon işlemlerini SABER üzerinden online olarak yapıyor.
T.C. Ticaret Bakanlığı (İhracat İşlemleri)Zorunluluk Kapsamı
SASO, sadece birkaç ürün grubu için değil, yüzlerce kategori için zorunlu.
Örneğin:
- Elektrikli ev aletleri (buzdolabı, çamaşır makinesi, fön makinesi)
- Elektronik cihazlar (TV, bilgisayar, telefon şarj cihazı)
- Motorlu araç yedek parçaları (fren balatası, lastik, far)
- İnşaat malzemeleri (çimento, çelik, seramik)
- Kimyasal ürünler (boya, temizlik malzemesi)
- Çocuk oyuncakları (puzzle, peluş oyuncak, bebek arabası)
Bu ürünlerden herhangi biri SASO’suz Suudi Arabistan gümrüğünden kesinlikle geçmez.
SASO Sertifikasyon Süreci
SASO belgesi iki aşamalı olarak düzenlenir:
- Ürün Sertifikası (PC – Product Certificate)
Belirli bir ürün modelinin Suudi Arabistan standartlarına uygunluğunu belgeleyen sertifikadır. Genellikle 1 yıl geçerlidir.- Ürün testleri yapılır (IEC, ISO standartlarına uygun akredite laboratuvar)
- Test raporları SABER sistemine yüklenir
- Ürün sertifikası düzenlenir
- Sevkiyat Sertifikası (SC – Shipment Certificate)
Her sevkiyat için düzenlenir.- İhracat faturası ve paketleme listesi SABER’e yüklenir
- İlgili ürün sertifikasına bağlanır
- Onay sonrası SC düzenlenir
Başvuru Adımları
- HS kodu belirleme
Yanlış HS kodu seçimi süreci tıkar. Suudi Arabistan, kendi gümrük veri tabanına göre kodlama yapar. - Yetkili kuruluş seçimi
TSE, SGS, Intertek gibi SASO onaylı kuruluşlardan biri tercih edilir. - Laboratuvar testleri
Akredite laboratuvarlardan güncel test raporları alınır. - SABER kaydı
Ürün ve sevkiyat sertifikaları SABER platformunda oluşturulur. - Onay ve belge teslimi
Onay sonrası belgeler dijital olarak alınır.
Sık Yapılan Hatalar
- Yanlış HS kodu → Test yanlış yapılır, belge reddedilir.
- Arapça etiket eksikliği → Gümrükte ceza ve iade riski.
- Test raporu geçerliliğinin dolması → Tekrar test masrafı.
Örnek Senaryo
📌 Durum:
Bursa’da faaliyet gösteren bir küçük ev aletleri üreticisi, Suudi Arabistan’a mikser ihraç edecek.
- HS Kodu: 85094000
- Belge Gerekliliği: SASO (PC + SC)
- Süreç:
- Ürün testleri TSE laboratuvarında yapılır.
- Test raporları SABER’e yüklenir.
- PC onaylanır.
- Sevkiyat faturası ile SC başvurusu yapılır.
- SC alınır ve ürün gümrükten sorunsuz geçer.
3.2 CE Belgesi (Avrupa Birliği Uygunluk İşareti) – Derinlemesine Rehber
CE işareti, Avrupa Birliği (AB) pazarında satılan belirli ürünlerin sağlık, güvenlik ve çevre koruma gerekliliklerine uygun olduğunu gösteren yasal bir işarettir.
Bu işaret, ürünün Avrupa mevzuatına göre test edildiğini, belgelendiğini ve teknik dosyasının hazır olduğunu gösterir.
AB dışındaki ülkelerden gelen ürünler de AB’ye girebilmek için CE işaretini taşımak zorundadır.
Türkiye gibi AB ile Gümrük Birliği anlaşması olan ülkeler için de CE belgesi pek çok sektörde zorunludur.
CE İşaretinin Hukuki Dayanağı
CE, ürünün hangi AB Direktifi veya Yönetmeliği kapsamına girdiğine bağlı olarak zorunlu hale gelir.
Bazı yaygın direktifler:
LVD (Low Voltage Directive) – Alçak gerilimli elektrikli cihazlar
EMC (Electromagnetic Compatibility Directive) – Elektromanyetik uyumluluk
MD (Machinery Directive) – Makine güvenliği
RoHS (Restriction of Hazardous Substances) – Tehlikeli madde kısıtlamaları
Toy Safety Directive – Oyuncak güvenliği
CE Sertifikasyon Süreci
Direktif ve Standart Belirleme
Önce ürünün hangi direktiflere tabi olduğu belirlenir. Yanlış direktif seçimi, CE belgesinin geçersiz sayılmasına neden olur.
Risk Analizi
Ürünün kullanım sırasında oluşturabileceği tehlikeler belirlenir ve ortadan kaldırma yöntemleri geliştirilir.
Ürün Testleri
Ürün, ilgili EN (European Norm) standartlarına göre test edilir. Bu testler akredite laboratuvarlarda yapılmalıdır.
Teknik Dosya Hazırlama
CE işaretli her ürün için teknik dosya hazırlanır ve en az 10 yıl saklanır.
Teknik dosyada bulunması gerekenler:
Ürün tanımı ve teknik çizimler
Kullanılan standartların listesi
Test raporları
Risk analizi raporu
Kullanım kılavuzu (AB resmi dillerinde)
AB Uygunluk Beyanı (DoC)
Üretici, ürünün tüm ilgili mevzuata uygun olduğunu beyan eden resmi belgeyi imzalar.
CE İşaretinin Ürüne Uygulanması
CE işareti ürünün üzerine, ambalajına veya kullanım kılavuzuna görünür ve okunur şekilde konulur.
Kimler CE Belgesi Almalı?
AB’ye ihracat yapan üreticiler
AB içinde satış yapan distribütörler
AB’ye ürün ithal eden firmalar
Sık Yapılan Hatalar
Sadece laboratuvar testini yeterli sanmak (Teknik dosya olmadan CE geçerli değildir)
CE işaretini yanlış boyut veya oranda basmak
Yanlış direktif seçmek
Kullanım kılavuzunu hedef ülkenin dilinde hazırlamamak
CE Belgesi Almanın Maliyeti
Maliyet; ürünün tipine, gerekli test sayısına ve belgelendirme sürecine bağlıdır:
Basit elektrikli ürünler: 1.000 – 3.000 EUR
Karmaşık makineler: 5.000 – 20.000 EUR
Oyuncaklar: 500 – 2.000 EUR (test sayısına göre değişir)
Örnek Senaryo
📌 Durum:
İzmir’de faaliyet gösteren bir endüstriyel mutfak ekipmanı üreticisi, Almanya’ya elektrikli pizza fırını ihraç etmek istiyor.
Adımlar:
Direktif Belirleme
LVD (Alçak Gerilim)
EMC (Elektromanyetik Uyumluluk)
RoHS (Tehlikeli Madde Kısıtlaması)
Testler
İzolasyon testi
Topraklama testi
EMC radyasyon testi
Kurşun, cıva, kadmiyum içerik testi (RoHS)
Teknik Dosya
Teknik çizimler
Test raporları
Kullanım kılavuzu (Türkçe + Almanca)
Uygunluk Beyanı
Firma yetkilisi imzalar.
CE İşareti
Pizza fırınının ön paneline ve ambalajına CE logosu basılır.
Sonuç: Almanya gümrüğünde ek belge talep edilmeden ürün satışa çıkar.
3.3 ECTN / CTN Belgesi (Electronic Cargo Tracking Note / Cargo Tracking Note) – Afrika İthalat Kontrolünde Anahtar Belge
ECTN (Electronic Cargo Tracking Note) veya bazı ülkelerde kullanılan adıyla CTN (Cargo Tracking Note), Afrika’nın pek çok ülkesine yapılan deniz ihracatlarında zorunlu olan, yükleme öncesi bildirim ve gözetim belgesidir.
Bu belge, gönderinin gemiye yüklenmeden önce ilgili ülkenin liman otoritesine elektronik ortamda kayıt edilmesini sağlar.
Neden Zorunlu?
Afrika liman otoriteleri, ECTN/CTN ile şu amaçlara ulaşır:
- İthalat istatistiklerinin doğru tutulması
- Gümrük vergilerinin önceden hesaplanması
- Kaçakçılık ve yasa dışı yüklerin önlenmesi
- Liman trafiğinin planlanması
Bu belge gemi yola çıktıktan sonra değil, yükleme öncesinde alınmak zorundadır.
Eksik olduğunda limanda ağır para cezaları, yükün gecikmesi hatta geri gönderilmesi söz konusu olur.
Hangi Ülkeler ECTN / CTN İster?
Bazı örnekler:
- Gana → CTN
- Fildişi Sahili → BSC (Bordereau de Suivi Cargaison)
- Senegal → BSC
- Kongo Demokratik Cumhuriyeti → FERI
- Gabon → BIETC
- Benin → BSC
- Togo → ECTN
📌 Her ülkenin adı farklı olsa da mantık aynıdır:
Yükleme öncesi beyan ve onay.
ECTN / CTN Süreci
- Yetkili Acenta Seçimi
Her ülke, kendi ECTN/CTN belgelerini düzenlemeye yetkili acentalar belirler. Türkiye’de genellikle lojistik firmaları veya özel danışmanlık şirketleri aracılık yapar. - Başvuru Belgelerinin Hazırlanması
- Konşimento (BL) taslağı
- Fatura
- Paketleme listesi
- Gemi kalkış limanı ve varış limanı bilgileri
- Yükleme tarihi
- Navlun faturası (navlun dahil ihracatlarda)
- Elektronik Başvuru
Belgeler taranarak ilgili ülkenin sistemine yüklenir. Acenta, sisteme giriş yaparak başvuruyu oluşturur. - Onay ve Belge Teslimi
Liman otoritesi belgeleri kontrol eder, onaylar ve ECTN numarası verir. Bu numara konşimentoya işlenir.
Önemli Notlar
- Numarasız konşimento → Afrika limanında para cezası (1000 – 5000 USD arası)
- Gemi yola çıktıktan sonra başvuru → Çoğu ülke kabul etmez
- Yanlış beyan → İthalatçının gümrükte sıkıntı yaşaması
Maliyetler
Maliyet, ülkeye göre değişir:
- Gana CTN → 100 – 150 EUR
- Fildişi Sahili BSC → 70 – 120 EUR
- Kongo FERI → 250 – 350 EUR (yük değeri ve navluna göre artar)
- Gabon BIETC → 150 – 200 EUR
Sahadan Örnek
📌 Durum:
Mersin Limanı’ndan Gana’nın Tema Limanı’na konteyner gönderilecek.
Lojistik firması, yükleme öncesi CTN başvurusu yapmayı unuttu. Gemi limana vardı, Gana gümrüğü CTN numarası olmadığını fark etti.
- Ceza: 3.000 USD
- Konteyner bekleme süresi: 12 gün
- İthalatçının maliyet artışı: depo ve demuraj ücretleri
Sonuç: Bir belge eksikliği, hem ihracatçı hem ithalatçıya binlerce dolar zarar getirdi.
ECTN / CTN ile İlgili İpuçları
- Belgeleri yükleme tarihinden en az 5 gün önce hazır edin
- BL numarasını başvuru öncesi kesinleştirin
- Her ülkenin farklı format ve zorunlu alan gereksinimlerini kontrol edin
- Mümkünse sürekli çalıştığınız acentayla ilerleyin, prosedüre hâkim olsun
3.4 PVOC Belgesi (Pre-Export Verification of Conformity) – Yükleme Öncesi Uygunluk Doğrulama
PVOC (Pre-Export Verification of Conformity), belirli ülkelerin ithalat standartlarını karşılayan malların, yükleme öncesinde bağımsız bir gözetim kuruluşu tarafından denetlenip onaylanması sürecidir.
Temel amaç, ithalat sonrası ret veya ek masraf riskini ortadan kaldırmaktır.
Kenya, Tanzanya, Uganda, Nijerya gibi ülkeler PVOC sistemini aktif olarak uygular.
PVOC’un Amacı
- Ürünlerin ülke standartlarına uygunluğunu sağlamak
- Kalitesiz, sahte veya tehlikeli ürünlerin ithalatını engellemek
- Gümrüklerde işlem hızını artırmak
- İthalatçıların tüketici şikâyetleri ve ürün geri çağırma risklerini azaltmak
PVOC Hangi Ülkelerde Zorunlu?
- Kenya → KEBS (Kenya Bureau of Standards)
- Tanzanya → TBS (Tanzania Bureau of Standards)
- Uganda → UNBS (Uganda National Bureau of Standards)
- Nijerya → SONCAP ile paralel çalışır (SON – Standards Organisation of Nigeria)
- Ruanda, Burundi → Bazı ürünlerde zorunlu
Hangi Ürünler PVOC Kapsamında?
Her ülke kendi ürün listesini yayınlar.
Örnek:
- Elektrikli ev aletleri
- Otomotiv parçaları
- Oyuncaklar
- Kimyasallar
- Gıda ürünleri
- İnşaat malzemeleri
📌 Not: Bazı ürünler muaf olabilir (örneğin ticari numuneler, belirli düşük değerli gönderiler).
PVOC Süreci Adım Adım
- Başvuru
İhracatçı, yetkili gözetim kuruluşuna başvurur (SGS, Intertek, Bureau Veritas vb.). - Belge Kontrolü
- Proforma fatura
- Paketleme listesi
- Ürün test raporları (varsa)
- Sertifikalar (CE, ISO vb.)
- Fiziksel Denetim (Inspection)
Gözetim firması, yükleme öncesi fabrikada veya depoda ürünü inceler.
Kontrol edilen başlıca unsurlar:- Ürün etiketleri
- Ürün güvenliği
- Standartlara uygunluk
- Test Gerekliliği
Ürün, ülke standartlarında belirtilen testlerden geçmezse yetkili laboratuvara gönderilir. - Sertifika Düzenleme
Ürün uygun bulunursa Certificate of Conformity (CoC) düzenlenir. - Gümrükte Kullanım
CoC, ithalat sırasında gümrük memuruna ibraz edilir.
Yoksa gümrükte yüksek ceza + ürünün geri gönderilmesi riski vardır.
PVOC Maliyetleri
Maliyet; ürün grubu, ülke ve gözetim firmasına göre değişir:
- Küçük gönderiler: 250 – 350 USD
- Büyük sevkiyatlar: %0,45 – %0,6 (FOB bedel üzerinden)
- Ek testler: 100 – 500 USD arası
Sahadan Örnek
📌 Durum:
İstanbul’dan Nairobi’ye LED aydınlatma ürünleri gönderilecek.
Ürünler CE belgeli ama etiketlerde üretim tarihi yok.
PVOC denetiminde bu eksiklik fark ediliyor.
- Çözüm: Etiketler yeniden basılıyor ve ürünler yeniden ambalajlanıyor.
- Ek masraf: 1.200 USD
- Gecikme: 7 gün
Sonuç: Küçük bir etiket hatası, hem masraf hem gecikme getirdi.
PVOC ile İlgili Sık Yapılan Hatalar
- Yükleme tarihinden çok kısa süre önce başvuru (denetim için zaman kalmaz)
- Etiket bilgilerinin ülke standartlarına uymaması
- Eksik veya geç teslim edilen test raporları
- Gözetim firmasına eksik ürün numunesi göndermek
İpuçları
- PVOC başvurusu ürün üretimi tamamlanmadan yapılmalı ki eksik veya uygunsuzluklar giderilebilsin
- Etiketleme standartları her ülke için farklı olabilir; baştan kontrol edin
- Mümkünse sürekli çalıştığınız gözetim kuruluşunu kullanın
3.5 SONCAP Belgesi (Nijerya Ön Uygunluk Belgesi)
SONCAP (Standards Organisation of Nigeria Conformity Assessment Programme), Nijerya’nın ithalat kontrolleri için uyguladığı ön uygunluk değerlendirme programıdır.
Amacı, Nijerya’ya giren ürünlerin güvenli, standartlara uygun ve sahte olmadığını garanti etmektir.
Hukuki Dayanak
SONCAP, Nijerya Standartlar Kurumu (SON) tarafından zorunlu kılınmıştır.
2016’dan itibaren, Nijerya’ya ihraç edilen çoğu ürün için gözetim ve sertifikasyon zorunlu hale gelmiştir.
Hangi Ürünler Zorunlu?
- Elektrikli ürünler (TV, buzdolabı, klimalar)
- Mekanik ekipmanlar (motor, kompresör)
- Oyuncaklar
- İnşaat malzemeleri (çelik, PVC boru)
- Kimyasal ürünler (temizlik, boya, kozmetik)
📌 Not: Gıda ürünleri genellikle SONCAP dışında, ancak NAFDAC denetimine tabidir.
SONCAP Süreci Adım Adım
- Başvuru Öncesi Hazırlık
- Ürün listeleme
- Fatura ve paketleme listesi
- Ürün test raporları (CE, ISO vb.)
- Teknik dosya
- Gözetim Kuruluşu Seçimi
- SGS, Intertek, Bureau Veritas gibi SON onaylı kuruluşlar tercih edilir.
- Fabrika Denetimi / Test
- Ürün numunesi alınır
- Testler yapılır: güvenlik, elektrik, mekanik dayanıklılık
- Etiketleme uygunluğu kontrol edilir
- COC Düzenleme
- Certificate of Conformity (CoC) düzenlenir
- CoC, yükleme öncesi liman veya nakliye acentasına iletilir
- ECTN / CTN ile Paralel İşlem
- SONCAP, genellikle ECTN başvurusu ile birlikte yapılır
- Nijerya limanında belgeler kontrol edilir
Maliyetler
- Küçük ekipman: 300 – 500 USD
- Büyük makineler: %0,5 – 0,7 FOB bedel
- Ek testler: 100 – 700 USD
Sık Yapılan Hatalar
- Eksik veya hatalı teknik dosya
- Etiketleme standartlarına uymamak
- Gözetim kuruluşu seçiminde hatalı akreditasyon
- ECTN ile CoC numaralarının uyumsuzluğu
Örnek Senaryo
📌 Durum:
İzmir’de bir elektronik üretici, Nijerya’ya 50 adet elektrikli su ısıtıcısı gönderecek.
Adımlar:
- Ürün testleri SGS laboratuvarında yapılır.
- Teknik dosya hazırlanır ve CoC başvurusu yapılır.
- SONCAP sertifikası alınır.
- ECTN başvurusu yapılır.
- Gemi yola çıkmadan belgeler onaylanır.
Hata Senaryosu:
CoC düzenlenmeden ECTN başvurusu yapılmış, gümrük belgesiz yükleme yapıldığı tespit edilmiş.
- Ceza: 4.000 USD
- Gecikme: 10 gün
- Sonuç: Hem ihracatçı hem ithalatçı zarara uğramış.
SONCAP İpuçları
- Başvuru yükleme tarihinden en az 10 gün önce yapılmalı
- Test raporları güncel ve akredite laboratuvarlardan alınmalı
- Etiketler hem İngilizce hem standart sembollerle uyumlu olmalı
- ECTN ve CoC numaraları eşleştirilmeli
3.6 Karşılaştırmalı Tablo ve Özet İpuçları
| Belge | Kapsam | Ülkeler | Zorunlu Ürünler | Maliyet Aralığı | Örnek Süreç |
|---|---|---|---|---|---|
| SASO | Standart & Güvenlik | Suudi Arabistan | Elektronik, motorlu araç parçaları, inşaat malzemeleri | 200 – 1.500 USD / PC, SC 50 – 100 USD / sevkiyat | Bursa’dan Suudi Arabistan’a mikser ihracatı. SABER sistemi üzerinden PC + SC alınır. |
| CE | AB Uygunluk İşareti | AB Ülkeleri | Elektrikli cihazlar, makineler, oyuncaklar | Basit ürün: 1.000 – 3.000 EUR, Makine: 5.000 – 20.000 EUR | İzmir’den Almanya’ya pizza fırını. Teknik dosya + test raporları + Uygunluk Beyanı hazırlanır. |
| ECTN / CTN | Yükleme Öncesi Gümrük Bildirimi | Gana, Fildişi Sahili, Gabon, Kongo | Denizyolu ile gönderilen tüm yükler | 70 – 350 EUR / sevkiyat | Mersin Limanı’ndan Gana’ya konteyner. ECTN numarası olmadan yükleme gecikmesi yaşanır. |
| PVOC | Yükleme Öncesi Uygunluk | Kenya, Tanzanya, Uganda, Nijerya | Elektrikli ürünler, oyuncak, kimyasal, inşaat malzemeleri | Küçük: 250 – 350 USD, Büyük: %0,45 – 0,6 FOB | İstanbul’dan Nairobi’ye LED aydınlatma. Etiket eksikliği nedeniyle ek masraf ve gecikme. |
| SONCAP | Ön Uygunluk Değerlendirme | Nijerya | Elektrikli ürünler, makineler, oyuncak, inşaat malzemeleri | Küçük: 300 – 500 USD, Büyük: %0,5 – 0,7 FOB | İzmir’den Nijerya’ya su ısıtıcısı. CoC alınmadan ECTN başvurusu yapılmış, gecikme ve ceza oluşmuş. |
Genel İpuçları ve Stratejiler
- Başvuru Zamanlaması
Tüm belgeler, yükleme tarihinden en az 7–10 gün önce hazırlanmalı.- PVOC ve SONCAP gibi gözetim belgeleri, fiziksel denetim ve test gerektirdiğinden daha erken başvurulmalı.
- Test ve Teknik Dosya
- CE, PVOC, SASO belgeleri için akredite laboratuvar test raporları şarttır.
- Teknik dosya eksikliği veya hatalı bilgileri gümrükte ciddi gecikme ve ceza yaratır.
- Etiketleme ve Ambalajlama
- SASO: Arapça etiketler zorunlu
- CE: AB dilleri (Hedef ülke)
- PVOC / SONCAP: İngilizce ve semboller
- Yanlış etiketleme → gecikme ve masraf
- Acenta / Gözetim Firması Seçimi
- Yetkili ve deneyimli acentalar tercih edilmeli
- ECTN / SONCAP gibi belgelerde hata riski yüksek, acenta deneyimi kritik
- Belge Takibi ve Dijital Sistemler
- SASO: SABER sistemi
- ECTN: Online portal
- CE: Teknik dosya ve Uygunluk Beyanı saklanmalı
- PVOC / SONCAP: Elektronik sistem + fiziksel denetim
Örnek Senaryo – Komple Zincir
📌 Durum: İstanbul’dan Suudi Arabistan, AB, Gana ve Nijerya’ya farklı ürünler gönderilecek.
- Suudi Arabistan → Mikser → SASO PC + SC → SABER
- Almanya → Pizza fırını → CE + Teknik dosya + Uygunluk Beyanı
- Gana → Konteyner ürünler → ECTN başvurusu → Gümrük onayı
- Kenya → LED ürünleri → PVOC denetimi → CoC
- Nijerya → Su ısıtıcıları → SONCAP CoC + ECTN
Sonuç:
- Önceden planlanan belgeler sayesinde tüm sevkiyatlar sorunsuz ve zamanında gerçekleşir
- Belgeler eksik olsaydı, toplam ceza ve gecikme maliyeti 15.000+ USD olurdu
Yükleme Öncesi Sertifikaları
- SASO SABER Belgesi
- Nijer BSC Sertifikası
- Yemen ACD Sertifikası
- Angola CNCA / ARCCLA
- Çad BESC
- Demokratik Kongo FERI
- Mali BESC
- Gabon BIETC
- Fildişi Sahili BSC